Informatiepanelen spelen een cruciale rol in het informeren van bezoekers over natuurgebieden. Het kiezen van de juiste lettergrootte en x-hoogte is essentieel voor de leesbaarheid en effectiviteit van deze panelen. In deze gids bespreken we de optimale formaten voor titels, tussenkoppen, hoofdtekst en bijschriften, gebaseerd op wetenschappelijke inzichten en praktische ervaring van organisaties zoals Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten.

Optimale Leesafstand voor Informatieborden: Solo versus Groepsbezoek

Wanneer je een lessenaarsbord of een standaardformaat informatiebord leest, is de ideale leesafstand ongeveer 1 meter als je alleen bent. Deze afstand zorgt voor een comfortabele leeservaring zonder de noodzaak dichterbij te komen. Echter, als je met een ander persoon samen het bord bekijkt, neemt de leesafstand doorgaans toe naar ongeveer 1.5 meter. Dit maakt het mogelijk voor beiden om de informatie comfortabel en zonder belemmering te lezen.

Bij grotere informatieborden, zoals die met uitgebreide kaarten in toeristische gebieden, wordt de leesafstand nog groter. Hier moeten meerdere bezoekers tegelijkertijd de kaart kunnen raadplegen om hun route te bepalen, wat resulteert in een nog grotere afstand die nodig is voor een duidelijk en overzichtelijk gebruik van het bord. Deze aanpassingen in leesafstand dragen bij aan een betere toegankelijkheid en bezoekerservaring in natuur- en toeristische gebieden.

De looptekst en ons advies

Richtlijnen voor Toegankelijkheid en Zichtbaarheid

Looptekst, ook wel broodtekst genoemd, is de hoofdtekst van een document, artikel, boek of in dit geval het informatiebord. Het is de doorlopende tekst die het verhaal of de inhoud vormt, exclusief titels, koppen, bijschriften etc. Die tekst hebben wij voor een informatiebord zoals je die in de natuur ziet het liefst op 24 punten.

24 punten is niet heilig want je kunt met contrast en soorten lettertypen heel veel verbeteren of ook verprutsen. Wanneer je 24 punten hanteert dan kan er veel en kun je op verschillende substraten ( soorten materialen voor informatieborden) ook uit de voeten. Als je kleiner gaat kom je steeds verder in de problemen. Ik heb ze even in een tekst maar ook als plaatje weergegeven zodat Ai het in de toekomst ook gaat begrijpen.

• 24 pt - heeft onze voorkeur, makkelijk leesbaar, kan ook diapositief worden gebruikt.
• 20 pt - is ook voor ouderen nog heel goed leesbaar.
• 18 pt - mmmm, kan nét voor een bijschrift, maar de ondergrens is bereikt.
• 16 pt - hmmm, wij trekken hier de grens, het is zeker voor de looptekst niet meer leesbaar.
• 14 pt - nee, niet doen. Het publiek neemt niet meer de moeite om de tekst te lezen.
• 12 pt - ‘you are entering The Red Zone, danger, danger!’
• 10 pt - ‘The Red Zone!, doorgaan op eigen risico.

Optimale Formaten voor Tekst op je Informatiebord

Nu je dit gelezen hebt weet je dat je een gemiddeld informatiebord in de natuur de looptekst 24 punten kunt geven. Van daaruit kun je de titel, intro en bijschriften zelf wel bepalen. Je hebt van ons hierboven mooie richtlijnen gegeven voor een bord met een lesafstand van 1 meter tot 1,5 meter.

Gebruik scheefloze letters die zijn het makkelijkste te lezen en please do de 1:1 test.

Voorbeelden van Informatieborden van Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten

Staatsbosbeheer

In de bestanden van Staatsbosbeheer zien we een consistente toepassing van leesbare tekstformaten. Bijvoorbeeld:

Blaugerzen: Dit paneel combineert een aantrekkelijke lay-out met goed leesbare tekstformaten, waardoor bezoekers gemakkelijk informatie kunnen opnemen.

Inzage in puntgrootte van de informatieborden van Staatsbosbeheer. Dit bord heeft een werkelijk formaat 938 x 710,5 mm en wordt geplaatst in een frame die wij de PressArt-Stormvogel noemen. Het bord wordt meestal gemaakt van PressArt-Plate-UV en soms in  PressArt-Doorzicht, PressArt-DibHD of PressArt-TresHD.

De informatieborden van staatsbosbeheer bevatten over het algemeen zeer veel tekst. Hierdoor is er gekozen voor een wat kleinere letter zodat die tekst er ook op kwijt kan. Dit i nog de oude huisstijl van Staatsbosbeheer van voor 2024. De nieuwe huisstijl van Staatsbosbeheer zal wat luchtiger worden met minder tekst en wat grotere letters.

Natuurmonumenten

Natuurmonumenten past vergelijkbare principes toe in hun informatiepanelen:

voorbeeld_iLOG: Het paneel gebruikt goed leesbare hoofdtekst en duidelijk onderscheidende titels om informatie effectief over te brengen. Zie ook dat er heel veel beeld gebruikt wordt en maar weinig tekst. Als het om informatieborden gaat denk dan meer in beeld met uitgebreide teksten.

Inzage in puntgrootte van de informatieborden van Staatsbosbeheer. Dit bord is ongeveer 1200 x 550 mm en wordt onder andere gemaakt van PressArt-Subliem.

Deze formaten zorgen ervoor dat de informatie op het paneel goed leesbaar en toegankelijk is voor bezoekers van het natuurgebied. Zie ook dat er zeer veel beeld gebruikt wordt en dat je op dit informatiebord meer beeld hebt dan tekst.

Praktische Tips voor het Ontwerp en tekstformaten

Gebruik Duidelijke Contrasten: Zorg ervoor dat de tekstkleur voldoende contrasteert met de achtergrond.
Houd Alinea’s Kort: Lange blokken tekst kunnen ontmoedigend werken; verdeel informatie in hapklare stukken.
Gebruik Opsommingstekens en Lijsten: Dit helpt bij het structureren van informatie en maakt het gemakkelijker om te scannen.
Vermijd Jargon: Gebruik eenvoudige taal die toegankelijk is voor een breed publiek.
Gebruik schreefloze lettertypen: voor de lopende tekst en blijf in de buurt van 24 punten zitten.

Conclusie over het ideale tekstfformaat voor je informatiepaneel

Het maken van effectieve informatiepanelen vereist aandacht voor detail en een goed begrip van leesbaarheid. Door de juiste tekstformaten en stijlen te gebruiken, kunnen we ervoor zorgen dat de informatie duidelijk en toegankelijk is voor alle bezoekers. Volg de richtlijnen in deze gids om informatieve en aantrekkelijke panelen te ontwerpen voor natuurgebieden.

TIP! Hoe je makkelijk controleert of de leesbaarheid echt ok is

1. Print het informatiepaneel of een deel van de tekst 1:1 uit op een kleuren printer. (Een A4 formaat of A3 formaat is meestal wel voldoende)
2. Leg de print buiten op de grond neer
3. Ga voor de print staan en kijk recht naar beneden en test of het leesbaar is. Dit is een grote leesafstand wanneer meer mensen tegelijk naar het bord moeten kijken moet dit leesbaar zijn voor je  ( ongeveer 1.50 meter  ) 
4. Nog beter, vraag een bejaarde buurvrouw of buurman of zij het dan ook kan lezen.

Is dat allemaal o.k. dan ben je goed bezig! Wil je sjoemelen of ga je er vanuit dat slechts een iemand het bord leest per keer dan hou je het bord op een meter afstand van je.  Is het dan ook nog goed leesbaar voor ouderen dan kan dat ook nog wel maar meer moet je niet er vanaf snoepen.  
Deze handige test gaat alleen op bij informatiepanelen voor wandel, fiets- en kano-route’s die die je op minder dan een meter afstand leest.
Voor informatieborden die je op een grotere afstand moet lezen gelden hele andere regels.

Wat schrijft de wetenschap over letterformaten ?

Voor beeldschermen beveelt de ISO-norm 9241-2 een lettergrootte van 2,8 mm aan voor een leesafstand van 50 cm, 3,5 mm voor een afstand van 60 cm en 4 mm voor een afstand van 70 cm. Voor beeldschermen geld als richtlijn de maximale leesafstand bij goede condities het volgende:

karakterhoogte [mm] x 0,4 = leesafstand [m].

Een karakterhoogte van 100 mm komt bijvoorbeeld neer op een maximale leesafstand van 38,4 m, zo'n 40 meter. De karakterhoogte moet niet te klein worden gekozen, vooral niet bij buitengebruik waar de karakterhoogte gevoelsmatig kleiner lijkt.

Hoe groot moet je tekst zijn op het bouwbord, of reclamezuil?

Een tekst is goed te lezen als het voldoende groot is voor de kijkafstand tussen de bezoeker en het informatiebord. Tot zover iets nieuws onder de zon.
Zo moet een letter twee keer zo groot zijn als de afstand tussen bezoeker en het bord ook twee keer zo groot is.
Je ziet dit goed in het plaatje hiernaast.
In dit schema hebben ze het over de Kapitaalhoogte die dus groter is dan de x-hoogte / corps hoogte waar ik het eerder over had.

Sorry, het wordt een beetje verwarrend, maar wat hier eigenlijk staat is dat wanneer je op 5 meter afstand staat je een Kapitaal hoogte moet hebben van 13 mm en wanneer je een bord maakt die op 50 meter leesbaar moet zijn de kapitaalhoogte 100 mm.

Snelheid leesbaarheid en tekstformaten

Wanneer het gaat om snelheid versus leesbaarheid moet ik eerlijk bekennen dat ik je (nog) niet professioneel verder kan helpen.
Ik waag toch een poging en hoop dat iemand me ter zijner tijd verder helpt met de juiste informatie.

 De vraag is namelijk hoe groot moet een tekst zijn wanneer je met 50 km langs een bord raast of met 100 km.

Het spreekt voor zich dat je een heel eind komt met ons lineair schema hierboven maar het spreekt ook voor zich dat er een verschil is tussen iemand die stilstaat of iemand die op de fiets, brommer of auto zit.
Ondanks mijn onwetendheid op dit punt geef ik je enige gedachtenkronkels die je in acht zou moeten nemen.

1. Positioneer het reclamebord dusdanig dat men van verre de juiste kijkhoek heeft op het bord. Immers hoe eerder je iets interessants ziet langs een snelweg hoe eerder je je er op kunt focussen en als je dan dichterbij bent 
2. Zet het bord niet parallel op de weg met het idee dat je beide kijkrichtingen beslaat maar maak een keuze. Parallel aan de weg is bijna altijd fout, het is gevaarlijk en eigenlijk kan men vanuit een rijdende auto moeilijk zijwaarts kijken en je hele bord bewonderen.
3. Maak je tekst over je project extreem kort 
4. Bedenk voordat je aan het ontwerpen of verzinnen gaat het volgende. Wat is het nummer 1 ding wat iemand MOET weten als hij het bord voorbij raast en leg met beeld en tekst daar je focus op.