Educatieve VeenKunst over de inklinking van Nederland

Educatieve VeenKunst over de inklinking van Nederland, zoals dit Cor-Ten stalen frame dat we  “VeenKunst” gedoopt hebben, is een zeldzaamheid in Nederland.
Samen met Landschap Erfgoed Utrecht en de Vechtplassen Commissie, vonden we dat het hoog tijd werd om de inklinking van Nederland eens goed op de kaart te zetten.

Een verhaal over passie voor Aanwakkeren, Voeden & Omarmen en Behouden. Een kunstobject waar er nog vele van zullen volgen omdat de bewustwording van het leven onder NAP actueler is dan ooit te voren.

Veenkunst en de geografie van Nederland

Nederland is in zijn fysieke verschijningsvorm door twee factoren bepaald. De eerst is de speciale ligging van ons kikkerlandje. Zoals de naam al aangeeft, ligt Nederland in vergelijking met veel andere landen extreem laag. Maar liefst 25% (!) van ons land ligt onder de zeespiegel en er is tot op heden geen enkel land in de wereld dat dat ons nadoet.

Ook de dichtheid van zijn bevolking is een bepalende factor voor Nederland’s verschijningsvorm: met 408 inwoners per vierkante kilometer, behoort Nederland tot de dichtstbevolkte landen van Europa.

Om het kleine oppervlakte en de ruimte van ons land optimaal te benutten, is echter wel veel creativiteit nodig en door de jaren heen hebben de Nederlanders zich daarom ontwikkeld tot pioneers op het gebied van landsuitbreiding. Gevoed door het gebrek aan ruimte en een ondernemende geest, werden we kunstenaars in het ontpolderen, het graven van grachten en het leegpompen van wateren, alles met het doel om in onze eeuwig-groeiende behoefte aan grond te voorzien. Zo werden de Nederlanders Waterkunstenaars, en werd onze geschiedenis er één van meesterlijke uitvindingen zoals de dijken en molens.

Wie naar de oude landkaarten van Nederland kijkt, zal dan ook kunnen zien dat we in de loop der tijd ongeveer 50% van ons land zelf ontgonnen hebben. Een meesterklus, die veelal gewoon met schop, kruiwagen en molens geklaard is. High-tech kranen, schovels of vrachtwagens kwamen er niet aan te pas: de schep en de wind waren onze beste gereedschappen.

De restanten van dit indrukwekkende proces zijn nog steeds te bewonderen in onder andere Noord- en Zuid-Holland, Friesland en Utrecht.

Dat het Nederlandse watermanagement van levensbelang is, blijkt bij elke grote storm maar weer eens goed. Ik heb het even opgezocht en als  de dijken het ooit daadwerkelijk zouden begeven, ligt het naburige dorp Zeist aan zee! Lekker in de zomer, maar voor alle dorpen west van Zeist niet echt ideaal. In samenwerking met Stichting Het Utrechts Landschap en de Gemeente Zeist heb ik al eens eerder aandacht aan dit onderwerp besteed.

Voor buitenlandse bezoekers is het vaak een huiveringwekkend idee dat zij zich zo ver onder de zeespiegel bevinden, maar wij Nederlanders staan er eigenlijk zelden bij stil. En dat is eigenlijk best vreemd, aangezien we door de klimaatverandering steeds verder onder die zeespiegel wegzakken.

Op dit moment ligt Nederland op het laagste punt in Nederland wel 6,76 meter onder NAP, ongeveer de hoogte van een huis dus. Dat is een bijzonder feit, maar dat zou je niet denken als je het punt bezocht. Het bevindt zich ergens in een weiland in de Zuidplaspolder net ten noordoosten van Nieuwekerk aan de IJssel en wordt alleen gekenmerkt door één zeer bescheiden monument: een peilschaal, en dat is het wel zo’n beetje. In Noord-Holland is er met enkele objecten wel iets meer aandacht voor de inklinking van Nederland, maar over het algemeen zijn er nog te weinig plekken waar men kan leren over dit belangrijke deel van de Nederlandse historie.

Omdat het een raar gegeven is dat er ook in Utrecht niet op meer plaatsen aandacht aan de inklinking van Nederland besteed wordt, vond de Plassen Commissie het hoog tijd om daar verandering in te brengen, en kreeg PressArt het verzoek om daar op passende wijze aandacht aan te besteden.

Ik ben hartstikke gek

Jawel, laat ik het je maar vertellen maar ik ben echt hartstikke gek. Ik ben namelijk gek op molens, gek op cultuurgeschiedenis en ik ben al helemaal gek op natuur en educatie.

Daarnaast ben ik gek op de juiste informatie op het juiste moment. Mijn kinderen hoeven bijna niets te leren voor biologie en dat komt heus niet omdat ze een fotografisch geheugen hebben. Nee, dat komt omdat ik vaak met ze in de natuur zit, museums bezoek of cultuurhistorische omgevingen ontdek. Door ze dan op het juiste moment de juiste inhoud bij te brengen, leren ze veel meer dan in een stoffig klaslokaal. Als er een interesse is, dan moet je dat voeden, is waar ik echt in geloof.

Nieuwsgierigheid moet aangewakkerd worden en dan gevoed worden met de juiste informatie. Dit is de essentie van wat wij hier eigenlijk bij PressArt doen en waar wij onze opdrachtgevers bij helpen. Aanwakkeren en voeden. Daarna komt het even belangrijke koesteren/omarmen en behouden. Ik moet dat nog even groot neerzetten, aangezien het voor iedereen in dit werkveld extreem belangrijk is om dit te beseffen.

Aanwakkeren & Voeden > Omarmen en Behouden

Als je dit leest kan ik me voorstellen dat je denkt: “dat wist ik allang” en als je al een tijdje in de educatieve, cultuurhistorische, natuurlijke wereld werkt dan heb je deze kennis misschien ook al wel paraat, daar gaat het ook niet mis.

Waar het wél misgaat, is in de uitvoering. Wat heeft het voor zin om ergens een pijlschaal met “NAP hoogste of laagste punt” neer te zetten en daar verder geen informatie bij te geven? Mensen reizen, wandelen, fietsen en kruipen zelfs naar het hoogste of laagste punt. Mensenwillen graag een doel voor hun uitje en op het moment dat men het doel bereikt heeft, is dat een unieke kans om te voeden.

Vandaar dat ik als Buitencommunicatie Professional al jaren pleit voor de juiste informatie op de juiste plaats.

Terug naar het Educatieve Veenkunst project en een perfect dagje uit gecombineerd met perfecte buitencommunicatie.

Een perfect dagje uit

Een perfect dagje uit heeft wat mij betreft de volgende onderdelen:

• Inspanning (fietsen, wandelen, zeilen, kanoën) met een punt waar je naartoe gaat
• Natuur (liefst in combinatie met cultuur)
• Educatie
• Leuke uitspanning

Als Buitencommunicatie Professional zou je ieder terrein, museum of recreatiegebied vanuit dat oogpunt moeten benaderen en inrichten. Dit heeft alleen maar voordelen; voor de bezoeker, maar ook voor het terrein, museum of recreatiegebied in kwestie.

Je bezorgt mensen niet alleen een geweldige dag, maar je zorgt er met route bewegwijzering ook voor dat sommige terreinen minder belast worden (natuur bescherming).

Naar mijn idee zou je als professional na moeten denken over wat volgens jou een perfect dagje uit is en hoe die visie zich verhoudt met de inrichting van het terrein. Zet het op een A4-tje en tast af of iedereen in je organisatie die iets voor zijn “gasten” ontwikkelt daar dezelfde visie over heeft. Misschien een mooi onderwerp als je weer eens een heide sessie doet…

Educatieve Veenkunst

Het veenkunst object is ook met de “Aanwakkeren & Voeden”-gedachte ontwikkeld. Op grote afstand kan de wandelaar/fietser/rolschaatser etc. al zien dat daar – in het veenweidelandschap van Utrecht – iets gebeurt. De nieuwsgierigheid wordt gewekt en je wordt er als het ware naar toe getrokken. (Aanwakkeren)

Dichterbij gekomen zie je de verschillende pictogrammen in het kunstwerk en valt je ook de gelaagdheid van de pictogrammen op (Aanwakkeren). Het informatiepaneel wat er bij geplaatst is, wil je dan uiteraard ook graag lezen, omdat het VeenKunst object je er als het ware naartoe getrokken heeft.

In detail zal de opmaak van het Informatiebord ook zo werken. Ook daar is aandacht besteed aan Aanwakkeren. Door de juiste opmaak van de titel, kleurgebruik en de pictogrammen is het verband al van een grote afstand te zien en doe je eerder een paar passen er naar toe om het te lezen. Wij houden daar rekening mee, zonder dat we daar dikke rapporten over schrijven. Het zit gewoon in ons bloed.

De uitvoering van het frame, de vorm en de pictogrammen hebben de taak van Aanwakkeren, de belangrijkste taak van het paneel is  Voeden en Omarmen. De teksten, de illustraties en de foto’s voeden. Zij geven antwoord op de vragen die je op weg naar het frame hebt gekregen. Wat is dat voor ding? Waarom staat dat hier?  Wat zeggen en doen die pictogrammen? Door een goede tekst te schijven die in verhouding staat tot de beelden en die geschreven is voor een korte aandachtspan, kun je een perfect geheel maken en snel vragen beantwoorden. Daarnaast kan het zorgen voor de eerste aanzet om van het onderwerp wat je behandelt te gaan houden.

Wanneer de eerste interesse op juiste wijze is gevoed, wordt de deur geopend voor de volgende voeding. Een volgend bord of artikel in de krant over dat onderwerp zal dan zeker gelezen worden en een brief met een donatievraag zal eerder geopend en gehonoreerd worden. Het zijn allemaal micro connecties die er voor zorgen dat volgende stappen mogelijk zijn.

Een VeenKunst object geeft mensen dus de mogelijkheid om van een landschap/onderwerp gaan houden (Omarmen), en dat er dan later een mogelijkheid is voor fondswerving of een lidmaatschap wanneer dat gewenst is, maakt het alleen nog maar mooier.